Geachte Voorzitter, leden van de raad, stadgenoten,

I CU (I see you). Zoals St Maarten. De heilige waar de Tielse St Maartenskerk naar is vernoemd. Hij kwam een verkleumde bedelaar tegen. Met zijn zwaard sneed hij zijn grote rode soldatenmantel in tweeën en gaf de ene helft aan de bedelaar. Op zijn gedenkdag vraagt de CU aandacht voor armoede en mantelzorg.

I CU mantelzorger
De CU betreurt het zeer dat er nog zo weinig rondom de mantelzorger is gebeurd. Daar hebben wij toch vorig jaar de nodige aandacht voor gevraagd. Het SCP publiceerde toen het rapport ‘Hulp geboden’ en gaf daarin tips. Het mantelzorgcompliment is na lang aandringen pas eind dit jaar geregeld. En beleid moet nog worden gemaakt na de uitslag van de barometer die dit najaar pas is uitgevoerd.
Wat kunnen we doen voor die ene mantelzorger, voor die ene vluchteling, die ene werkzoekende, die ene eenzame, die ene verslaafde, die ene chronisch zieke, die ene persoon met hoge schulden? Hoe verantwoordelijk willen wij voor hen zijn? I CU.Juist bij een begroting komt het erop aan, welke keuzes maak je voor ieder mens op zich.

I CU, agent, ambulanceverpleegkundige, brandweer, die tegenwoordig zo vaak slachtoffer zijn van geweld. 
Een voorwaarde voor een goed en waardevol leven is veiligheid. 
En die veiligheid wensen wij voor kinderen, vluchtelingen, slachtoffers van huiselijk geweld en overlastgevende jongeren. Gelukkig zijn er goede programma’s en maatregelen waardoor mensen meer zelfvertrouwen krijgen en leren dat zij waardevol zijn.In het kader van preventie adviseren wij te investeren in gezinnen, het versterken van relaties en aanstaande ouders voor te bereiden op aanstaand ouderschap.
Willen wij waardevol leven, dan hebben wij oog voor het klimaat. De omgeving van de mens, de schepping, of zoals de paus het noemt: ons gemeenschappelijk huis. 
De gemeente Tiel zet zich gelukkig steeds meer in om de uitstoot van CO2 te verminderen en het aandeel duurzame energie te verhogen. O.a. door duurzaamheidleningen. Dat ook kinderen klimaatbewust worden gemaakt bleek wel uit het interactieve spel Democracity van Prodemos met kinderen uit groep 7 en 8 die samen een stad gingen bouwen.
Tijdens dit spel moest ook een partijnaam en slagzin worden bedacht. Een daarvan was Esa: ‘arme mensen staan vooraan, wij zorgen voor hun bestaan.’

I CU mensen met financiële tekorten
In de minima-effectrapportage van het Nibud komt naar voren dat gezinnen met oudere kinderen en grote gezinnen onze aandacht verdienen.
Ik zei het al bij het bezoek van de commissaris van de koning ivm burgerbetrokkenheid:Het is wenselijk dat inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers meer zelf gaan doen. Maar het gaat dan niet alleen om 'burgerparticipatie' maar misschien wel meer om 'overheidsparticipatie' en in ieder geval om gezamenlijkheid.Dat is voor beide kanten zoeken, experimenteren en wennen, niet in de laatste plaats voor de interne organisatie van de gemeente.Die zoektocht is te merken, bijvoorbeeld op de afdeling Schuldhulpverlening. In Tiel leven vele huishoudens op of onder de armoedegrens. Wie zijn de mensen achter de cijfers? Wat is de oorzaak van hun armoede? Zie hun geworstel met de instanties en de regels. Wij maken ons grote zorgen over de schuldhulpverlening. Is door Expeditie Tiel en oprichting van de Werkzaak de aandacht van de werknemers vooral naar binnen gericht of krijgen onze inwoners de aandacht die ze verdienen? 
De CU wil samen met instellingen en inwoners de armoede bestrijden. Het is goed dat er een begin is gemaakt met samenwerking tussen de gemeente en de woningcorporties met de pilot gericht op vroegsignalering en vroeghulp. En nu verder!
De CU hoort signalen bij de Voedselbank dat de samenwerking met de gemeente verbeterd kan worden.
De ChristenUnie heeft het idee opgevat in Tiel een armoedepact op te richten, naar voorbeeld van Almelo. Daarvoor dienen we een motie in die al door diverse organisaties (Buurtzorg Jong, Klesteo, Jeugdsportfonds, St. Leergeld, St. Present, en Vluchtelingenwerk) is toegejuicht. Ook door MEE cliëntondersteuning, daarvan citeer ik:
“Wij zouden graag deelnemen aan het armoedepact en wij ervaren ook dat het nodig is om beter samen te werken en elkaar beter te leren kennen. Het is voor veel burgers/cliënten die wij ondersteunen een veel voorkomend probleem en moeilijk oplosbaar. Mensen worden niet of onvoldoende geholpen of van het kastje naar de muur gestuurd, afgewezen omdat men niet de goede formulieren heeft aangeleverd of ingevuld en dan wordt het probleem alleen maar groter. Daarnaast merken wij nog steeds dat de doelgroep die moeilijk lerend is niet goed zijn vraag kan verwoorden of herkend wordt waardoor zij overvraagd worden en ook bejegening kan beter. Dus wij ondersteunen het en hopen dat het vooral ook praktisch gaat werken.”

Het gaat niet om nieuwe structuren, maar om verbinden en samenwerken.

I CU vrijwilliger
Het is overweldigend hoeveel mensen zich pro deo inzetten voor hun medemens, bijvoorbeeld bij de Voedselbank en de Kledingbank. Al help je er maar één mee, dan laat je al zien dat ook hij waardevol is.
Ook St. Present zet zich in met vrijwilligers en wordt o.a. door Mozaïek gevraagd. Deze stichting is makelaar in vrijwilligersgroepen én heeft met Job Groups een werkvorm die effectief is voor werkzoekenden. De stichting boort nieuwe doelgroepen aan en heeft nieuwe vormen ontwikkeld, maar heeft dit nog niet beloond gezien met subsidie van de gemeente Tiel.
Wij doen een dringend beroep op het college subsidie voor dit soort partijen structureel goed te regelen. Mede gezien de welzijnsdiscussie, aanwakkeren van burgerinitiatieven en overheidsparticipatie.
Wij dienen graag de motie voor de Voedselbank mee in, maar wij hebben het in juni 2014 in de motie voor de Kledingbank al gevraagd: na te denken over nieuwe passende huisvesting. Hoe staat het daarmee? Denk aan de lange termijn, en dan bij voorkeur een gebouw samen met de voedselbank.
We moeten eens nadenken of het wel in verhouding is dat we in de begroting (op p9) lezen dat we gaan verkennen hoe we kunnen komen tot structurele huisvesting van de corsoverenigingen en dat niet voor voedselbank en kledingbank doen. Zoek bovendien als gemeentes in Rivierenland hoe je sámen de voedselbank en de kledingbank kunt subsidiëren. Het zijn tenslotte regionale stichtingen.
Het moet niet zo zijn dat vrijwilligers zich deel voelen van een afschuifsysteem van de gemeente, om gaten te vullen. Zij zijn vaak creatief in het werven van fondsen, maar hebben toch echt ook een stukje steun van de gemeente nodig. Een reactie die ik hoorde over de houding van de gemeente: “ Alsof je met een kalkoen praat over het kerstdiner. “
Nelson Mandela zei over loslaten: Dat betekent niet dat het me niet meer uitmaakt. Het betekent niet zorgen voor, maar geven om.
Er heerst bij ons onduidelijkheid over de reserve sociaal domein. Wel of niet? In juni werd ons amendement Reserve Sociaal Domein ontraden. Maar er wordt volgens de programmabegroting wel rekening gehouden met een in te stellen reserve. Tot nu toe gingen overschoten op de WMO in de algemene middelen en vervolgens lopen wij weer tegen een tekort aan ten opzichte van o.a. wensen rond de Verordening tegemoetkoming meerkosten chronisch zieken en gehandicapten.

I CU, inwoner van Wadenoijen 
die druk is in het verenigingsleven. Die met lede ogen moest toekijken hoe zijn voetbalclub i.t.t. de Tielse voetbalclubs geen geld voor kunstgras kreeg. Nu de vereniging mee heeft gedacht na de oproep van het CDA en heeft laten zien van 750.000 naar 500.000 voor 1,5 kunstgrasveld te kunnen gaan, doe ik een oproep aan de coalitiepartijen nu met vv Wadenoijen mee te denken. Daarom dienen wij een motie in om 1,5 kunstgrasveld voor VV Wadenoijen mogelijk te maken.

I CU, werkzoekende 
Let er daarbij op dat een ondernemer niet van het kastje naar de muur of naar te veel schakels wordt gestuurd. Dit geldt zowel voor bedrijven die zich willen vestigen of willen uitbreiden als voor MKB’ers die mensen met een beperking willen inzetten.
Probeer evenwicht te brengen in vraag en aanbod. Daarom moeten wij in ons beleid rekening houden met de constatering dat onze werkgelegenheid eenzijdig is: ik citeer uit het Analyserapport Vangnetuitkering 2015 p9: “Op dit moment zijn het transport en de logistiek relatief groot. Daar is de afgelopen jaren meer dan gemiddeld de klad in gekomen en dat merken we hier in Tiel dan ook meer dan gemiddeld aan een toename van het bijstandsvolume. De werkgelegenheid is bijv. in de ICT-sector drastisch omlaag gegaan.”

I CU, betrokkenen bij het Vijverterrein
Daarom komen wij een volgende raadsvergadering met een voorstel in een motie om de vastgelopen onderhandelingen te proberen vlot te trekken.

Met de aanpak van de poorten is het gewenst dat er een aanpak ligt m.b.t. de aanbevelingen van het rekenkamerrapport Grote Projecten van 2013. Wanneer mogen we dat verwachten?

I CU, supporter van schoon
Mooi dat er diverse acties rond zwerfafval worden opgepakt. En we zijn heel blij te lezen dat voorzien wordt dat de gifspuit voor onkruidbestrijding vanaf voorjaar 2016 eindelijk verboden wordt!

I CU, leerling
Wij zijn blij dat er goede aansluiting wordt gezocht tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt, de samenwerking met scholen voor voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs om te voorkomen dat iemand zonder startkwalificatie de school verlaat.

I CU, inwoners 
Wat moeten we als gemeente nog een hoop leren als we zo communiceren als we in het dossier Tulpstraat gedaan hebben.
Zet verwachtingsmanagement alstublieft hoog op de agenda, zowel richting raads- en commissieleden als naar inwoners.
Maak werk van co-creatie en overheidsparticipatie. 
Bij het zoeken naar antwoorden op de uitdagingen van deze tijd laten wij ons inspireren door de Bijbel. De God van de Bijbel is bepaald niet van het ‘alles houden zoals het is’. God is begaan met deze wereld, houdt van ons en heeft een zwak voor het kwetsbare. Hij nodigt ons uit om in navolging van Jezus Christus die compassie handen en voeten te geven. Dat motiveert ons om ons in te zetten, samen met vele anderen die hun geloof niet bewaren voor de kerk of thuis, maar ervan uitdelen in de maatschappij. Wij geloven dat God van ons wil dat we eerlijk, rechtvaardig en trouw zijn. En dat we niet alleen aan onszelf denken, maar dicht bij God leven. (Micha 6:8).